GeSuLaQ

Με την κήρυξη της Ελληνικής επανάστασης (1821), μαζί με τα υποτυπώδη νοσοκομεία, ιδρύονται πρόχειρα λοιμοκαθαρτήρια, κυρίως δημοτικά, με στόχο να περιοριστεί η μετάδοση επιδημιών που πλήττουν διάφορες περιοχές του ελληνικού χώρου. Με την οριστικοποίηση των συνόρων του ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους θα ιδρυθούν μια σειρά από λοιμοκαθαρτήρια και υγειονομεία, κυρίως σε σημαντικά λιμάνια αλλά και χερσαίες πόλεις στα σύνορα με την Οθωμανική αυτοκρατορία. Οι διαδοχικές εδαφικές επεκτάσεις και προσαρτήσεις της Ελλάδας μεταβάλουν διαρκώς το δίκτυο λοιμοκαθαρτηρίων και υγειονομείων. Στόχος του ερευνητικού προγράμματος είναι η καταγραφή των λοιμοκαθαρτηρίων και υγειονομείων που λειτούργησαν στο Ελληνικό κράτος από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης το 1821 έως το 1923, όταν οριστικοποιούνται τα σύνορά του μετά από μια δεκαετία πολέμων (1912-1922). Η έρευνα θα επικεντρωθεί τόσο στα λοιμοκαθαρτήρια, τα υγειονομεία και τους υγειονομικούς σταθμούς που ίδρυσε και λειτούργησε η κεντρική διοίκηση όσο και στα αντίστοιχα που κατασκεύασαν διάφοροι δήμοι, κυρίως νησιωτικοί, στην προσπάθειά τους να προστατεύσουν αφενός τον πληθυσμό τους, αφετέρου τις οικονομικές τους λειτουργίες. Η ερευνητική πρόταση συνδυάζει τις δύο κυρίαρχες προσεγγίσεις της ιστορίας της υγείας στην ελληνική ιστοριογραφία: την βιο-ιατρική και την κοινωνική διάσταση. Η έρευνα δεν αποσκοπεί στη μελέτη των λοιμοκαθαρτηρίων μόνο ως ιατρικών – υγειονομικών θεσμών, αλλά θα αναδείξει τους κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτικούς, πολιτισμικούς, περιβαλλοντικούς και ψυχολογικούς παράγοντες που επέδρασαν και συνόδευσαν τη λειτουργία τους.

Επιστημονική υπεύθυνη: Λήδα Παπαστεφανάκη

Ερευνητική ομάδα:
Γιάννης Γονατίδης (υπ. διδάκτορας νεότερης ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης)
Μαρία Παππά (υπ. διδάκτορας νεότερης ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων)

Ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια και εργαστήρια

1. Yannis Gonatidis, Leda Papastefanaki, Maria Pappa, «Lazarettos and epidemics in Greece (1821-1923): Available sources and archival silences», Medical Humanities: (In)Visibility, Northern Network for Medical Humanities, Institute for Medical Humanities – Durham University (online, 21-23.4.2021).
2. Yannis Gonatidis, Leda Papastefanaki, Maria Pappa, «Surveillance of the Borders. Lazarettos and Quarantine Services in Greece during the Period 1821-1923», Max Weber Programme Multidisciplinary Research Workshop Mobilities in Early Modern and Contemporary Mediterranean, European University Institute (online, 27-28.5.2021).
3. Yannis Gonatidis, Leda Papastefanaki, Maria Pappa, «Spaces of social control. Lazarettos and Quarantine in the Greek State (1821-1909)», International workshop Locking up, forcing, removing. Space as an instrument of separation and social control between the second half of the 19th century and the early 20th century, Competence Centre for Regional History, Free University of Bozen-Bolzano (Bressanone, 15.10.2021). 

Πηγή εικόνας: John Howard, An Account of the Principal Lazarettos in Europe, with various papers relative to the Plague, Warrington 1789.