Θρησκευτική Τέχνη από την Ρωσία στην Ελλάδα (16ος - 19ος αιώνας)

Το αφιερωματικό έτος 2016 Ρωσία – Ελλάδα πρόσφερε την δυνατότητα στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη να προβούν στη διοργάνωση της έκθεσης «Θρησκευτική τέχνη: από την Ρωσία στην Ελλάδα (16ος-19ος αιώνας)». Το σκεπτικό της έκθεσης βασίζεται στη μελέτη των ρωσικών εικόνων στην Ελλάδα, η οποία ξεκίνησε στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος που υλοποιήθηκε στο ΙΜΣ-ΙΤΕ тην περίοδο 2012-2015. 

Την έκθεση συγκροτούν δύο θεματικές ενότητες που τιτλοφορούνται: «Οι δίαυλοι μεταφοράς, η υποδοχή και χρήσεις των Ρωσικών εικόνων στο ιδιωτικό και στο δημόσιο χώρο» και «Οι εικονογραφικές και υφολογικές ιδιαιτερότητες των ρωσικών εικόνων στην Ελλάδα». 

Βασικοί στόχοι της έκθεσης είναι να προβάλλει την ιστορική διάσταση του φαινομένου μεταφοράς και υποδοχής έργων της ρωσικής εκκλησιαστικής τέχνης στην Ελλάδα; να ανασυνθέσει τους διαύλους μεταφοράς τους και να αναδείξει τις αισθητικές, ιδεολογικο-πολιτικές και κοινωνικές παραμέτρους που διαμορφώνουν το πλαίσιο υποδοχής των έργων αυτών σε ένα ευρύ και ανομοιογενές κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον. 

Η έκθεση αναδεικνύει τρεις βασικούς διαύλους μεταφοράς εικόνων από την Ρωσία στα Βαλκάνια Ο πρώτος σχετίζεται με την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας και ενεργοποιείται ήδη από τον 16ο αι. με βασικό χαρακτηριστικό την επιδίωξη θρησκευτικής και πολιτικής επιρροής επί των Ορθοδόξων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο δεύτερος συνδέεται με τις δωρεές των Ελλήνων της Ρωσίας - λογίων, εκκλησιαστικών προσώπων, πολιτικών στο δημόσιο χώρο και στα πλαίσια της ιδιωτικής ευλάβειας. Ο τρίτος είναι αυτός του πλανόδιου εμπορίου ρωσικών εικόνων στα Βαλκάνια. 

Η έκθεση περιλαμβάνει 49 αδημοσίευτα έργα ρωσικής εκκλησιαστικής τέχνης από 11 μουσειακούς και εκκλησιαστικούς θεσμούς, τα οποία εκτίθενται για πρώτη φόρα.

Επιστημονικός υπεύθυνος
Χρήστος Χατζηιωσήφ (Ομότιμος καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης)

Ερευνητική ομάδα
Yuliana Boycheva (Mεταδιδακτορική ερευνήτρια, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών)
Αναστασία Δρανδάκη (Επιμελήτρια της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής συλλογής του Μουσείου Μπενάκη)
Μάρα Βερίκοκου (Μουσειολόγος, Μουσείου Μπενάκη)
 
Συνεργασίες
Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 

Επιστημονική επιμέλεια της έκθεσης  
«Θρησκευτική Τέχνη από την Ρωσία στην Ελλάδα (16ος  - 19ος  αιώνας» (2016-2017) Μουσείο Μπενάκη (14 Δεκεμβρίου 2017 – 11 Φεβρουαρίου 2018) 

Διοργάνωση Συνέδριων /Συμποσίων 
Διοργάνωση του διεθνές συμποσίου «Ρωσική Θρησκευτική Τέχνη στην Ορθόδοξη Ανατολή: Πολιτική, Τέχνη και. Τεχνολογία», Αμφιθέατρο του μουσείου Μπενάκη (15-16 Δεκεμβρίου, 2017)

Δημοσιεύσεις

• Yuliana Α. Boycheva, «Συλλογές ρωσικών εικόνων στην Ελλάδα», στο Yuliana Α. Boycheva και Αναστασία Ν. Δρανδάκη (επιμ.), Θρησκευτική Τέχνη από την Ρωσία στην Ελλάδα (16ος – 19ος αιώνας, κατάλογος έκθεσης (Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη 14 Δεκεμβρίου 2017 - 11 Φεβρουαρίου 2018), Αθήνα: ΙΜΣ-ΙΤΕ / Μουσείο Μπενάκη, 2017, 34-58. 
• Yuliana Α. Boycheva, «Δίαυλοι μεταφοράς, υποδοχή και χρήσεις των ρωσικών εικόνων στον ιδιωτικό και στον δημόσιο χώρο», στο Θρησκευτική Τέχνη από την Ρωσία στην Ελλάδα (op.cit.), 59-64. 
• Yuliana A. Boycheva, «Εικονογραφικές και υφολογικές ιδιαιτερότητες των ρωσικών εικόνων στην Ελλάδα», στο Θρησκευτική Τέχνη από την Ρωσία στην Ελλάδα (op.cit.), 121-123. 
• Yuliana A. Boycheva, Λήμματα για 19 αντικείμενα στο Θρησκευτική Τέχνη από την Ρωσία στην Ελλάδα  (op.cit.): n. 2, p. 67-68, n. 3, p. 69-70, n.4, p. 71-72, n.17-18, p. 102-104, n. 19, p.105-107, n. 20, p.108-110, n. 21, p.111-112, n. 22, p. 113-114, n. 23, p. 115-116, n. 24, p. 117-118, n. 25, p.119-120, n. 30, p. 132-133, n.31, p.134-135, n. 32, p.136-137, n. 34, p.141-142, n. 35, p.143-144, n. 39, p.151-152, n. 41, p. 155-156.