ΟΞΑ

Η αρχαιολογική θέση στην Οξά Ελούντας είναι ελάχιστα γνωστή στην επιστημονική κοινότητα, καθώς καμία συστηματική αρχαιολογική έρευνα δεν έχει διεξαχθεί εκεί μέχρι σήμερα, πιθανώς λόγω της δυσπροσιτότητας της θέσης. Οι λιγοστές αναφορές στην Οξά επικεντρώνονται στον φυσικό οχυρό χαρακτήρα της θέσης και στην πιθανή ύπαρξη οχυρωματικών έργων της κλασικής-ελληνιστικής περιόδου. Ωστόσο, τα αρχιτεκτονικά λείψανα που κυριαρχούν σήμερα στη θέση, όπως τμήματα οχυρωματικού περιβόλου και υδατόπυργοι – δεξαμενές χρονολογούνται στη βυζαντινή εποχή και πιθανότατα προς το τέλος της πρωτοβυζαντινής περιόδου. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για μια άγνωστη στη σύγχρονη βιβλιογραφία οχυρωμένη θέση, η έρευνα της οποίας θα ρίξει φως σε άγνωστες πτυχές της ιστορίας της ανατολικής Κρήτης σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους.

Η επιφανειακή έρευνα στοχεύει στην κατανόηση του χαρακτήρα της θέσης αυτής διαχρονικά. Το γεωγραφικό υπόβαθρο και περιβαλλοντικοί παράγοντες που συνδέονται με τον ορεινό χαρακτήρα της θέσης υπαγορεύουν συγκεκριμένες στρατηγικές επιβίωσης και οικονομικών πρακτικών, οι οποίες θα πρέπει να μελετηθούν. Για τους παραπάνω λόγους καταρχάς κρίνεται απαραίτητος ο γεωγραφικός προσδιορισμός της συνολικής έκτασης που καταλαμβάνει η θέση. Προτείνεται η μελέτη της μικρο-γεωγραφίας του χώρου και η αναγνώριση επιφανειακών αρχιτεκτονικών δομών στην Οξά μέσα από τη μελέτη αεροφωτογραφιών, δορυφορικών εικόνων και ιστορικών φωτογραφιών. Στη συνέχεια οι αρχιτεκτονικές δομές θα επιβεβαιωθούν στο έδαφος με συστηματική έρευνα στο πεδίο. Η λεπτομερής τοπογράφηση και τεκμηρίωση των αρχιτεκτονικών καταλοίπων προκειμένου αυτά να ενταχθούν σε ένα Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών (GIS) είναι από τους βασικούς στόχους της έρευνας. Οι εργασίες πεδίου θα περιλαμβάνουν τη συλλογή επιφανειακής κεραμικής και τυχόν επιφανειακών κινητών ευρημάτων. Η καταγραφή και διεξοδική μελέτη όλων των ευρημάτων, παρά το γεγονός ότι αυτά προέρχονται από ένα ιδιαίτερα διαβρωμένο αρχαιολογικό τοπίο, και σίγουρα είναι εκτός αρχαιολογικών συμφραζομένων, θα αποτελέσει έναν χρήσιμο οδηγό για την κατανόηση των φάσεων κατοίκησης της θέσης, και πιθανώς των διαφορετικών ειδών χρήσης του χώρου (αμυντικά έργα, κατοίκηση, λατρευτικά κτήρια, αγροτικές-κτηνοτροφικές δραστηριότητες ή άλλες εργαστηριακές δραστηριότητες).

Η τεκμηρίωση των αρχαιολογικών καταλοίπων της περιοχής θα εμπλουτίσει τα τοπογραφικά και λοιπά αρχεία της Εφορείας Λασιθίου και θα συνεισφέρει στη διάσωση και προστασία της αρχαιολογικής θέσης από μελλοντικές παρεμβάσεις σε έναν τόπο της Κρήτης ιδιαίτερα ευαίσθητο, λόγω των σημαντικών τουριστικών επενδύσεων στη γειτονική περιοχή της Ελούντας.