LACRIMALit

Το παρόν ερευνητικό πρόγραμμα αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης έρευνας, η οποία φιλοδοξεί να προσφέρει μία συγκριτική μελέτη του φαινομένου της κρίσης στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα. Στο πλαίσιο της προκήρυξης του ΕΛΙΔΕΚ και με βάση το χρονοδιάγραμμα που θέτει, θα επικεντρωθούμε σε τέσσερα λογοτεχνικά είδη της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας (ιστοριογραφία, δράμα, ρητορική και βιογραφία) τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ χρονολογικό φάσμα: από τον 5ο αιώνα π.Χ. έως τον 2ο αιώνα μ.Χ. Θα μελετηθούν διεξοδικά οι συγγραφείς Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Ξενοφώντας (Ελληνικά, Κύρου Ανάβαση), Διονύσιος Αλικαρνασσέας, οι ρήτορες Αισχίνης και Δημοσθένης, ο κωμικός ποιητής Αριστοφάνης, ο Αρριανός (Αλεξάνδρου Ανάβαση) και ο Πλούταρχος, ενώ συμπληρωματικό υλικό θα αντληθεί, όπου απαιτείται, και από άλλες πηγές της αρχαίας λογοτεχνίας (όπως, για παράδειγμα, τα θεωρητικά κείμενα για την ηγεσία: οι λόγοι Νικοκλής και Προς Νικοκλή του Ισοκράτη, τα Πολιτικά του Αριστοτέλη, ο Ιέρων του Ξενοφώντα,  το έκτο βιβλίο των Ιστοριών του Πολυβίου, το De re publica του Κικέρωνα).

Η ερευνητική ομάδα θα προσφέρει μια τυπολογία και ανάλυση τριών κατηγοριών κρίσεων:

1. επείγοντα περιστατικά σε περίοδο ειρήνης ή πολέμου, όπως διχογνωμίες, απειλές (στρατιωτικές ή άλλες, καταστροφικά φυσικά φαινόμενα κλπ.) που απαιτούν τη λήψη άμεσων μέτρων και δράσης
2. περιστατικά ρήξης εμπιστοσύνης μεταξύ των ηγετών και των ακολούθων τους και τρόπους με τους οποίους οι ηγέτες (κυρίως μέσω των δημηγοριών) επιχειρούν να αποκαταστήσουν την τάξη
3. συνωμοσίες, επαναστάσεις και προδοσίες

Το προτεινόμενο ερευνητικό πρόγραμμα έχει τους εξής στόχους:

• να οριοθετήσει εννοιολογικά τον όρο “κρίση” και να εξετάσει τη δυνατότητα χρήσης και εφαρμογής σύγχρονων θεωριών στα κείμενα της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας
• με βάση το θεωρητικό υπόβαθρο που θα θέσει, να προσφέρει μια καταγραφή και κατηγοριοποίηση των περιστατικών κρίσεων, όπως αυτά αποτυπώνονται στα υπό μελέτη κείμενα
• να προσφέρει μια αφηγηματολογική ανάλυση των επεισοδίων κρίσεων που εντοπίζονται στα υπό μελέτη κείμενα
• να εξετάσει συγκριτικά τους ηγέτες που έπαιξαν ρόλο (θετικό ή αρνητικό) στη διαχείριση των κρίσεων
• με βάση την παραπάνω ανάλυση, να προσφέρει μια οντολογία του φαινομένου της κρίσης στην Αρχαιότητα
• τέλος, απώτερος στόχος του προγράμματος είναι να εντοπίσει πιθανές αναλογίες ανάμεσα στις κρίσεις της αρχαιότητας και τις σύγχρονες κρίσεις, συμβάλλοντας στον πολιτικό προβληματισμό της εποχής μας.

Ανακοινώσεις σε συνέδρια, ημερίδες

Μ. Ταμιωλάκη, «Resolving Crisis Through Speech: The Rhetoric of the Past in Xenophon’s Anabasis», ανακοίνωση σε διεθνές συνέδριο προς τιμή του Καθηγητή Hans-Joachim Gehrke Tagung Gehrke. International Conference in Honor of H.-J. Gehrke, Παν/μιο του Freiburg (Σεπτέμβριος 2022).

Μ. Ταμιωλάκη, «A Turbulent Soul: the Emotions of the Tyrant in Xenophon’s Hiero», Ανακοίνωση σε διεθνές Workshop, Emotions in Xenophon (Παν/μιο Bar-Ilan, Απρίλιος 2022)

Μ. Ταμιωλάκη-Μ. Παπαδοπούλου, "Σημασιολογικά δεδομένα και αναπαράσταση της ιστορικής γνώσης: το παράδειγμα της Οντολογίας LACRIMAHist, Ημερίδα  "Ποσοτική και Ποιοτική Ανάλυση Δεδομένων στην Ιστορική Έρευνα"  Σεπέμβριος 2021(βίντεο και παρουσίαση σε ανοικτή πρόσβαση: https://www.ics.forth.gr/isl/sites/default/files/islfiles/documents/Papadopoulou-Toth2021%20Lacrimalit-gr.pdf https://youtu.be/0hdE7mUn9ds)

Μ. Ταμιωλάκη-Μ. Παπαδοπούλου: “Semantic data and the representation of historical knowledge: the example of the LACRIMALit Ontology”, 51 st joint meeting of the CIDOC CRM SIG, 44 th FRBR SIG and ISO/TC46/SC4/WG9. 12-15 October 2021, University of Oslo, Faculty of arts, Unit for digital documentation

Διοργάνωση συνεδρίων, ημερίδων, επιστημονικών συναντήσεων

28 Μαρτίου 2022: πρώτη συνάντηση της επιστημονικής ομάδας του ερευνητικού προγράμματος (διαδικτυακά). Συζήτηση για την κατανομή των ρόλων και τον συντονισμό των δράσεων.

18 Μαϊου 2022: επιστημονική συνάντηση στο ΙΜΣ, στην οποία συμμετείχαν οι υποψήφιοι διδάκτορες του ερευνητικού προγράμματος και οι μεταπτυχιακοί/ές φοιτητές/τριες του ΠΜΣ «Κλασικές Σπουδές» (φωτογραφίες συνημμένες). Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού σεμιναρίου της Μ. Ταμιωλάκη «Η εξουσία σε κρίση: Επαναστάσεις, αποστασίες και διχογνωμίες στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα».
Έγιναν παρουσιάσεις από μεταπτυχιακούς/ές φοιτητές/τριες.

20-21 Οκτωβρίου 2023: Διεθνές Συνέδριο, Ρέθυμνο (Conceptualizing Crisis in Antiquity. Interdisciplinary and Cross-Cultural Perspectives).

Εικονα: "Alexander the Great" by kudumomo is licensed under CC BY 2.0