Μετάφραση και σχολιασμός του Βιβλίου Θυσιών: Τα θύματα της Επανάστασης του 1821 στην Κρήτη

Επιστημονικός υπεύθυνος: Βασίλης Δημητριάδης

Ερευνητική Ομάδα: Ελένη Καραντζίκου, Πηνελόπη Φωτεινού και Χρυσούλα Χριστοδουλάρα.

Φορέας χρηματοδότησης: Περιφερειακά Προγράμματα (ΠΕΠ) Κρήτης.

Φορέας υλοποίησης: Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας - Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών.

 

Στο πλαίσιο του προγράμματος μεταφράστηκε και σχολιάστηκε ο οθωμανικός κώδικας αρ. 120 του Τουρκικού Αρχείου Ηρακλείου. Στον κώδικα καταγράφονται ονόματα των χριστιανών κατοίκων της Ανατολικής Κρήτης, κατά επαρχία και κατά χωριό, που σκοτώθηκαν, αιχμαλωτίστηκαν, πουλήθηκαν σκλάβοι ή διέφυγαν κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, και οι περιουσίες τους δημεύτηκαν από το οθωμανικό δημόσιο ή αποδόθηκαν σε κληρονόμους των θυμάτων. Στον κώδικα καταγράφονται επίσης ονόματα μουσουλμάνων εξωμοτών που οι περιουσίες τους δημεύτηκαν καθώς και χριστιανών που έπεσαν θύματα της σφαγής στον ΄Αγιο Μηνά τον Ιούνιο του 1821, οι περιουσίες των οποίων πουλήθηκαν ή δωρήθηκαν σε μουσουλμάνους.

Ο Κώδικας αποτελεί πολύτιμη μαρτυρία για την ιστορία ανθρώπων και οικογενειών, καθώς και πηγή ανεκτίμητης αξίας για τις συνέπειες της Επανάστασης στον ντόπιο πληθυσμό, για την αγροτική οικονομία της εποχής, τη δημογραφική σύνθεση των οικισμών, τη μετεξέλιξη επωνύμων και τοπωνυμίων κ.ά.

Το τελικό προϊόν του προγράμματος κυκλοφόρησε ως βιβλίο το 2003 από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης και τη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, με επιμέλεια Βασίλη Δημητριάδη και Διονυσίας Δασκάλου. Η μετάφραση συνοδεύεται από φωτογραφική αναπαραγωγή του οθωμανικού χειρογράφου, εκτενή εισαγωγή και συμπεράσματα, αναλυτικούς πίνακες για τα θύματα και τις περιουσίες τους κατά επαρχία και χωριό, πίνακες τοπωνυμίων, γλωσσάρια, ευρετήρια κ.λπ.