PanArtExh
Ο θεσμός των Πανελληνίων Καλλιτεχνικών Εκθέσεων, 1938-1987
2020-2022
Το ερευνητικό έργο αποσκοπεί στη συστηματική τεκμηρίωση και την κριτική μελέτη των δεκαπέντε κρατικών Πανελλήνιων Καλλιτεχνικών Εκθέσεων, οι οποίες οργανώθηκαν την περίοδο 1938-1987 και αποτελούν τον σημαντικότερο εκθεσιακό θεσμό στην Ελλάδα στη διάρκεια του 20ου αιώνα. Η μελέτη αυτή, βασισμένη σε εκτενή έρευνα σε δημόσια και ιδιωτικά αρχεία, δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές έργων τέχνης, καθώς και σε αποδελτίωση του καθημερινού και περιοδικού τύπου θα μας δώσει ουσιαστικές πληροφορίες για α) την ίδια την εικαστική παραγωγή στην Ελλάδα (λ.χ. τις δεσπόζουσες καλλιτεχνικές τάσεις), β) την κρατική παρέμβαση στον χώρο των τεχνών, γ) τις τάσεις στην αγορά της τέχνης, και δ) τον λόγο περί τέχνης που αναπτύχθηκε με αφορμή τις εκθέσεις και ο οποίος καθόρισε τον κυρίαρχο αισθητικό κανόνα, προωθώντας συστηματικά συγκεκριμένα καλλιτεχνικά πρότυπα και επηρεάζοντας άμεσα τόσο τις αντιλήψεις του φιλότεχνου κοινού, όσο και την πορεία της εικαστικής παραγωγής στην Ελλάδα.
RICONTRANS
RICONTRANS: Οπτική κουλτούρα, ευσέβεια και προπαγάνδα: Μεταφορά και υποδοχή ρωσικής θρησκευτικής τέχνης στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο (16ος - αρχές 20ου αι.)
2018-2024
Το πρόγραμμα θα διερευνήσει την πολύπλευρη σχέση της Ρωσίας με τα Βαλκάνια και ευρύτερα με την Ανατολική Μεσόγειο, μέσα από τη μελέτη της διάδοσης και της υποδοχής των αντικειμένων ρωσικής θρησκευτικής τέχνης. Με καινοτόμα θεωρητικά εργαλεία (πολιτισμική μεταφορά, μελέτη του οπτικού πολιτισμού) και με διεπιστημονική και συγκριτική μεθοδολογική προσέγγιση (ιστορία της τέχνης, ιστορία, φιλολογική μελέτη κειμένων και επιγραφικών πηγών, κοινωνική ανθρωπολογία, μουσειολογία, συντήρηση και ανάλυση των έργων με σύγχρονες τεχνολογίες) το RICONTRANS θα διερευνήσει τις ποικίλες αισθητικές, ιδεολογικοπολιτικές, κοινωνικές και θρησκευτικές διαστάσεις της μεταφοράς και της υποδοχής της ρωσικής θρησκευτικής τέχνης στον χώρο της Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης. Η ερευνητική ομάδα περιλαμβάνει επιστήμονες, μεταδιδακτορικούς ερευνητές, υποψήφιους διδάκτορες και μεταπτυχιακούς φοιτητές από ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια στην Ελλάδα, τη Σερβία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Ρωσία, τη Γαλλία και τη Γερμανία.
ΜΕΤΟΠΟ (ΠΕ9)
Από το τοπίο των ρομαντικών στην τέχνη της γης. Αναπαραστάσεις του τοπίου του ελληνικού χώρου στις τέχνες από τον 18ο μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα (ζωγραφική, χαρακτική, φωτογραφία)
2017-2021
Επιστημονικός υπεύθυνος: Ευγένιος Ματθιόπουλος
Στόχος του προγράμματος είναι η συστηματική μελέτη, συγκέντρωση και καταγραφή της καλλιτεχνικής και φωτογραφικής παραγωγής με θέμα το ελληνικό φυσικό τοπίο από τον 18ο ως τον 20ο αιώνα.
ΜΕΤΟΠΟ (ΠΕ6)
Ο ιταλικός ορίζοντας των Ελλήνων καλλιτεχνών: 18ος-19ος αιώνας
2017-2021
Επιστημονικός υπεύθυνος: Παναγιώτης Κ. Ιωάννου
Στο πρόγραμμα, που αποτελεί κατά κάποιον τρόπο συνέχεια και επέκταση του προγράμματος «Έλληνες καλλιτέχνες στη Δύση (15ος-18ος αι.)», διερευνάται, μέσα από γραπτά και εικαστικά τεκμήρια η δραστηριότητα ελλήνων καλλιτεχνών οι οποίοι μαθήτευσαν ή/και εργάστηκαν σε διάφορες πόλεις της ιταλικής χερσονήσου από τα τέλη του 18ου έως τα τέλη του 19ου αιώνα.
Η Δυτική Τέχνη στην Κρήτη
Η Δυτική Τέχνη στην Κρήτη
1996
Αντικείμενο του προγράμματος είναι η μελέτη της τέχνης στην Κρήτη κατά την εποχή της βενετικής κυριαρχίας (13ος-17ος αιώνας).
Η Τεχνοκριτική στην Ελλάδα
Η Τεχνοκριτική στην Ελλάδα
2001
Το ερευνητικό πρόγραμμα έχει ως στόχο την όσο το δυνατόν πληρέστερη συγκέντρωση σε βάση δεδομένων της αρθρογραφίας των σημαντικότερων Ελλήνων τεχνοκριτών του 20ου αιώνα. Αποσκοπεί στη δημιουργία ενός αρχείου που θα παρέχει στον μελετητή, μέσα από ένα πολλαπλό και ευέλικτο σύστημα αναζήτησης, όχι μόνον μια βιβλιογραφικού τύπου καταγραφή του υλικού, αλλά και τα ίδια τα τεχνοκριτικά κείμενα-σε μορφή ψηφιοποιημένης αναπαραγωγής-ώστε να είναι άμεσα δυνατή η ανάγνωσή τους, καθώς και ένα αρχείο όλων των αναπαραγωγών έργων τέχνης-επίσης σε ψηφιοποιημένη μορφή-που είχαν δημοσιευτεί μαζί τους.
ΕΛΙΣΤΟΚΑΙΝΟ
“Νεωτερισμός” και “ελληνικότητα” στα πεδία της τέχνης και της τεχνοκριτικής, 18ος αιώνας
2013-2015
Στόχος του προγράμματος είναι να μελετηθεί είναι ο 18ος αιώνας, όταν αφενός επιχειρείται η εισαγωγή δυτικών τεχνοτροπιών στη ζωγραφική και αφετέρου οι νεωτερισμοί στην καλλιτεχνική πράξη οδηγούν σε προσπάθειες θεωρητικής θεμελίωσης της με τη μετάφραση και τη διασκευή ξένων πραγματειών περί τέχνης.
Ρωσικές εικόνες στην Ελλάδα (15ος - αρχές 20ου αι.)
Ρωσικές εικόνες στην Ελλάδα (15ος - αρχές 20ου αι.)
2012-2015
Βασικός στόχος του προγράμματος είναι να χαρτογραφήσει το πεδίο διάδοσης εικόνων ρωσικής προέλευσης εντοπίζοντας όσο το δυνατόν περισσότερα αντικείμενα που βρίσκονται διεσπαρμένες σε μουσεία, εκκλησιαστικές και μοναστηριακές συλλογές, και να συγκεντρώσει βιβλιογραφικές και αρχειακές μαρτυρίες για αυτές τις εικόνες.
Θρησκευτική Τέχνη από την Ρωσία στην Ελλάδα (16ος - 19ος αιώνας)
Θρησκευτική Τέχνη από την Ρωσία στην Ελλάδα (16ος - 19ος αιώνας)
2012-2015
Το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη διοργάνωσαν την έκθεση «Θρησκευτική τέχνη: από την Ρωσία στην Ελλάδα (16ος-19ος αιώνας)». Το σκεπτικό της έκθεσης βασίζεται στη μελέτη των ρωσικών εικόνων στην Ελλάδα, η οποία ξεκίνησε στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος που υλοποιήθηκε στο ΙΜΣ-ΙΤΕ тην περίοδο 2012-2015.
Έλληνες καλλιτέχνες στη Δύση, 15ος – 19ος αιώνας
Έλληνες καλλιτέχνες στη Δύση, 15ος – 19ος αιώνας
2007-2017
Στόχος του προγράμματος είναι η γνώση του έργου «Ελλήνων καλλιτεχνών», μέσα από τη συγκέντρωση βιογραφικών στοιχείων, τον εντοπισμό και τη τεκμηρίωση των έργων τους, της εξέτασης της ποιότητας της παραγωγής τους όπως και της ταυτότητας των παραγγελιοδοτών τους και του βαθμού ενσωμάτωσής τους στο νέο πολιτιστικό περιβάλλον. Ως έναν βαθμό το πρόγραμμα αυτό λειτουργεί συμπληρωματικά με το ερευνητικό πρόγραμμα για τη «Δυτική Τέχνη στην Κρήτη» του Ινστιτούτου, στο οποίο καταγράφονται και μελετώνται τα έργα της δυτικής καλλιτεχνικής παραγωγής στο νησί της Κρήτης. Ως συνέχεια του προγράμματος, ερευνώνται επίσης οι περιπτώσεις των ελλήνων καλλιτεχνών που σπούδασαν σε Ακαδημίες Καλών Τεχνών της Ιταλίας κατά τον 19ο αιώνα.
Παρίσι-Αθήνα 1919-1939: Το διπλό ταξίδι / Paris-Athènes 1919-1939 : le double voyage.
Παρίσι-Αθήνα 1919-1939: Το διπλό ταξίδι / Paris-Athènes 1919-1939 : le double voyage.
2008-2012
Στόχος του προγράμματος είναι να μελετηθούν συστηματικά και σφαιρικά οι καλλιτεχνικές και ευρύτερα πολιτιστικές σχέσεις και ανταλλαγές Ελλάδας-Γαλλίας μεταξύ 1919-1939.
ΕΛΙΣΤΟΚΑΙΝΟ
«Νεωτερισμός» και «ελληνικότητα» στα πεδία της τέχνης και της τεχνοκριτικής, 19ος αιώνας
2013-2015
Στόχος του προγράμματος είναι να μελετηθεί ο 19ος αιώνας όταν μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους έχει θεσμοθετηθεί η μεταφορά δυτικών καλλιτεχνικών προτύπων. Θα αναδειχθεί η πλούσια θεωρητική συζήτηση στις εικαστικές τέχνες από έλληνες καλλιτέχνες και διανοούμενους που ζουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και η οποία παραμένει εν πολλοίς άγνωστη.